Ontwerp
In 2022 heb ik vanwege de droogte vele liters water uit de sloot gehaald en op de moestuin uitgestrooid. Dit kan anders en ik had wel zin in een leuk project om een irrigatiesysteem aan te leggen. Na het bestuderen van talloze verschillende oplossingen heb ik besloten om zelf iets te bouwen gebaseerd op inspiratie van anderen en wat eigen creativiteit. Voor mijn situatie had ik deze wensen en uitdagingen:
- Geen netstroom => zonnepaneel & 12v accu.
- Waterpomp bij sloot. De sloot ligt ongeveer 3 meter dieper dan de moestuin en op 5-6 meter afstand.
- Pompen kunnen niet goed water aanzuigen, maar wel oppompen => Pomp beneden bij het water.
- Door het hoogteverschil kunnen de slangen naar beneden leeglopen met als gevolg dat de pomp leeg staat => voetklep bij de aanzuigslang.
- Afstand van zonnepaneel/accu tot de pomp is ongeveer 6 meter. Bij lage spanningen en hoge ampere zijn dikke stroom kabels nodig om deze afstand te overbruggen vanwege de weerstand van de stroomdraden.
- Sloot bevat relatief vies water => er is een filter nodig.
- Automatisch watergeven door middel van een timer.
- Irrigeren en aansluiting voor een tuinslang om handmatig water te geven.
- Alles netjes gezekerd.
- Irrigatie met behulp van druppelslangen en micro irrigatie. Achteraf bleek het combineren lastig en heb ik meer ingezet op druppelslangen
De pomp is rechtstreeks aangesloten op de accu. Via de laadregelaar was risicovol, de pomp trekt 7,5 ampere en moet gezekerd worden op 15 ampere. De laadregelaar kan maar 10 ampere aan en om problemen te voorkomen wordt de pomp doormiddel van een relais aan of uit gezet. De bedrading van de pomp is ook zwaarder uitgevoerd (4mm2) om weerstand te verminderen. Op de laadregelaar is het schakelcircuit aangesloten. Is de accuspanning te laag, dan schakeld de pomp ook niet aan. Met de knoppen kan de pomp bediend worden (aan/uit/automatisch met de timer).
De bouw
Tijdens het bouwen heb ik veel oplossing moeten bedenken voor de uitdagingen die ik tegen kwam. Het is teveel om allemaal uit te leggen, maar veel wordt ook duidelijk met de foto’s.
Bedieningskast met zonnepaneel en accu
De bedieningskast met zonnepaneel is op maat gemaakt voor het zonnepaneel. Deze staat schuin onder een hoek op de zon. Het zonnepaneel ligt op de deksel van de kast. In de kast zit alle elektronica en na een upgrade ook een automatische kogelkraan voor het irrigatie gedeelte. Het heeft veel tijd gekost om alles te maken en er is zeker ruimte voor verbetering. In het begin wist ik niet zeker of bijvoorbeeld het zonnepaneel + accu voldoende stroom zouden leveren. Ook zouden een aantal dingen netter en beter kunnen (technisch & cosmetisch), maar het hoeft van mij ook niet perfect.
Pompkast en filter
De pomp zit in een opbergkist van de Ikea. Het was de goedkoopste oplossing, minste werk en de kleur groen valt ook niet op bij de sloot. Naar de kist met de pomp lopen ondergronds een stroomkabel en waterleiding. Het filter is gemaakt door twee kleinere opbergbakken van de Ikea in elkaar te schuiven. Daarna heb ik met de boormachine een hoop gaten geboord en de randjes netjes afgevijld. Tussen de beide opbergbakken zit fijn gaas wat als filter dient. In het deksel zit het voetventiel gemonteerd en twee flessen dienen als drijvers. Dit werkt erg goed. Wel moet het filter om de zoveel weken schoongemaakt worden vanwege slib dat toch een beetje door de filters komt.
Leidingen en irrigatieslangen
Voor de hoofdleiding over het land gebruik ik 20 mm tyleen slangen. Op de hoofleiding zitten kraantjes en de irrigatieslangen. Het eerste plan bestond uit een combinatie van micro irrigatie (4/7 slangen) en 16mm druppelslangen. De micro irrigatie en druppelaars werken niet goed door elkaar. Ook blijkt micro irrigatie minder robuust dan de druppelslangen en schieten los of zitten verstopt door het vuile slootwater. Het gevolg was dat er nu alleen druppelslangen liggen met losse druppelaars van de micro irrigatie. De sproeiers uit het micro irrigatie systeem worden niet meer gebruikt. De 12v pomp kan deze 30 vierkante meter met ongeveer 50 meter irrigatieslang net aan. Druppelslangen zijn 16mm in diameter, druppelaars zitten om de 33 cm en ze druppellen 2,5 liter per uur (goed om in de gaten te houden bij de aanschaf).
Eerste ervaring
Tijdens het bouwen van het systeem waren er veel onbekenden. Gelukkig viel alles erg mee. Het zonnepaneel van 120 wat en accu van 52Ah is bleek ruim genoeg om mijn eigen tuin te voorzien.
De pomp kwam niet leeg te staan en geeft voldoende water voor mijn tuin van 30 m2. In totaal ligt er ongeveer 50 meter druppelslang en 30 losse druppelaars. Omgerekend geef ik ongeveer met 7,5 liter per minuut water. De pomp geeft in theorie 11,3 liter per minuut, in de praktijk gemeten is dat ongeveer 9 liter per minuut. Aangezien er ook nog druk op de leidingen moet staan is de pomp net voldoende voor mijn moestuin. Als er meer water nodig is moeten er extra zones komen of een zwaardere pomp. Wel heb ik de druk verlaagd van de pomp van 3.8 naar 2.8 bar. Er traden lekkages op door een te hoge druk.
Het belangrijkste nadeel was dat de bediening in van irrigatie met timer in combinatie met de tuinslang fout gevoellig was en extra handelingen nodig waren. Daarom is het eerste ontwerp geupgrade. Daarover meer in een volgende post.
